| |
Datum |
Gebeurtenis(sen) |
| 1 | 1500 | - 1500: George van Saksen wordt Heer van Friesland
- 1500: Geboorte van Karel V, heer der Nederlanden
|
| 2 | 1515 | - 1515: Karel V installeert het Hof van Friesland
- 1515: Floris van Egmond benoemd tot stadhouder van Friesland
- 1515: Dokkum ontvangt van Karel V het privilege van een weekmarkt op donderdagen
- 1515: Karel V op 5 januari te Brussel ingezworen als Heer der Nederlanden
- 1515: George van Saksen verkoopt zijn rechten op Friesland aan Karel V voor 100.000 goudguldens
|
| 3 | 1516 | - 1516: Karel V,koning van Spanje
|
| 4 | 1517 | - 1517: Hindeloopen ingenomen door Pier van Donia, bijgenaamd Grote Pier. Een boer uit Kimswerd, en piraat die zich allerlei titels toebedeelde: koning van Friesland, hertog van Sneek, graaf van Sloten, vrijheer van Hindelopen en kapitein-generaal van de Zuiderzee; had een enorme haat tegen alles wat Hollands was
|
| 5 | 1519 | - 1519: Eerste oorlog met Frankrijk
|
| 6 | 1520 | - 1520: Grote Pier overlijdt op 28 oktober in Sneek
|
| 7 | 1521 | - 1521: Rijksdag in Worms, waar Maarten Luther in de ban wordt gedaan
|
| 8 | 1524 | - 1524: Friesland erkent Karel V als landheer
|
| 9 | 1531 | - 1531: Maria van Hongarije benoemd tot landvoogdes van de Nederlanden
|
| 10 | 1533 | - 1533: Op Slot Dillenburg in het Duitse Nassau wordt de oudste zoon Willem geboren, die op elfjarige leeftijd het Zuid-Franse prinsdom Oranje en aanzienlijke goederen in de Nederlanden erft van zijn neef René van Châlon. De jonge Prins van Oranje groeit op aan het hof van Karel V in Brussel, om hem te vrijwaren van Duits-protestantse invloeden
|
| 11 | 1536 | - 1536: Groningen en Drenthe onderwerpen zich aan Karel V
|
| 12 | 1540 | - 1540: Benoeming Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren, tot gouverneur van Friesland
|
| 13 | 1548 | - 1548: De oprichting van een Bourgondische Kreits is de bekroning van Karels politiek om de Nederlanden in zijn greep te krijgen. Voor het eerst zijn zeventien Nederlandse gewesten (tien zuidelijke en zeven noordelijke, waaronder Friesland, het Groningerland, Gelre en de gebieden van de Utrechtse bisschop) in één verband verenigd. Stadhouders (plaatsvervangers van de vorst) komen aan het hoofd te staan van de gewesten
|
| 14 | 1549 | - 1549: Jan de Ligne, graaf van Aremberg, benoemd tot gouverneur van Friesland
|
| 15 | 1555 | - 1555: Karel V doet troonsafstand van de Nederlanden. Filips II wordt Heer der Nederlanden
|
| 16 | 1558 | - 1558: Karel V sterft in zijn kloosterpaleis te Yuste
|
| 17 | 1559 | - 1559: Margareta van Parma Spaans gouverneur over de Nederlanden
|
| 18 | 1566 | - 1566: Hoge graanprijzen, met hongersnoden tot gevolg, leiden tot een geladen stemming in de gewesten. Een Verbond van (driehonderd) Edelen wendt zich tot de landvoogdes met een smeekschrift, waarin zij \"moderatie\' vragen: minder belasting, meer religieuze vrijheid. Een vooraanstaand adviseur van de landvoogdes, graaf Berlaymont, zou daarbij de beroemde woorden hebben gesproken: \"Ce ne sont que des gueux.\' (\"Het zijn slechts bedelaars.\') De woorden geuzen en geuzennaam vinden hier hun oorsprong
- 1566: Op 10 augustus wordt in de West-Vlaamse plaats Steenvoorde de eerste katholieke kerk geplunderd. Deze Beeldenstorm verspreidt zich in twee maanden over de Nederlandse gewesten
|
| 19 | 1567 | - 1567: De hertog van Alva wordt regent. De Prins van Oranje vlucht naar Duitsland
- 1567: Hoewel de rust inmiddels is teruggekeerd, arriveert in augustus een leger van 10.000 Spaanse en Italiaanse huurlingen onder leiding van de Hertog van Alva. Een speciale rechtbank _ de Raad van Beroerten (bloedraad)velt 1.100 doodvonnissen tegen \"ketters\'
|
| 20 | 1568 | - 1568: 80-jarige Oorlog. Slag bij Heiligerlee. Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd
- 1568: 80-jarige Oorlog. Slag bij Heiligerlee. Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd
|
| 21 | 1570 | - 1570: De Allerheiligenvloed op 1 november. In Friesland komen 3000 mensen om
|
| 22 | 1572 | - 1572: Beleg van Haarlem. De Watergeuzen veroveren Den Briel
|
| 23 | 1573 | - 1573: Requesens landvoogd. Volksheldin Kenau Simonsdochter Hasselaer. Die van binnen [Haarlem] hadden ooc een cloecke vrouwe ende eerbaer weduwe, omtrent XLVI jaren out, Kennau genoemt, die dander vrouwen in allen noot aenvoerde ende met eenighe andere veel manlycke daden boven vrouwen aert bedreef op ten vijant, met spiessen, bussen ende sweert, als een man haer behelpende in vrouwelycke habijt
|
| 24 | 1574 | - 1574: De Slag op de Mookerheide
|
| 25 | 1576 | - 1576: Dood van Requesens. Don Juan wordt landvoogd
|
| 26 | 1578 | - 1578: Matthias van Habsburg wordt landvoogd. Hetzelfde jaar wordt Parma landvoogd
|
| 27 | 1579 | - 1579: Unie van Atrecht en Utrecht
|
| 28 | 1580 | - 1580: Filips II doet Willem van Oranje in de ban
|
| 29 | 1584 | - 1584: Willem Lodewijk wordt in oktober stadhouder van Friesland
- 1584: Willem van Oranje wordt op 10 juli in Delft vermoord
|
| 30 | 1585 | - 1585: Stadhouder Willem Lodewijk van Nassau sticht in Franeker een hogeschool
|
| 31 | 1596 | - 1596: De overwintering van Willem Barentsz. en Jacob van Heemskerck op Nova Zembla
|
| 32 | 1600 | - 1600: Slag bij Nieuwpoort. De gouden eeuw
|
| 33 | 1602 | - 1602: Oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie
|
| 34 | 1603 | - 1603: In Lutjegast wordt Abel Janszoon Tasman geboren
|
| 35 | 1607 | - 1607: Jacob van Heemskerck verslaat de Spanjaarden bij Gibraltar
- 1607: Zeer strenge winter. Zelfs de Theems is bevroren
|
| 36 | 1619 | - 1619: Op 13 mei wordt Oldenbarnevelt op het Binnenhof onthoofd
- 1619: Batavia wordt gesticht door Jan Pieterszoon Coen
|
| 37 | 1620 | - 1620: De Friese stadhouder Willem Lodewijk overlijdt. Ernst Casimir volgt hem op
- 1620: Wilhelm Schickard bouwt eerste mechanische rekenmachine, de voorloper van de computer.
|
| 38 | 1621 | - 1621: Hugo de Groot ontsnapt uit Slot Loevestein in een boekenkist
|
| 39 | 1628 | - 1628: Piet Heijn verovert bij Cuba een Spaanse Zilvervloot
|
| 40 | 1629 | - 1629: Piet Heijn sneuvelt tegen de Duijnkerkers
|
| 41 | 1632 | - 1632: Ernst Casimir sneuvelt bij Roermond. Hendrik Casimir I wordt de nieuwe Friese stadhouder
|
| 42 | 1639 | - 1639: Admiraal Maarten Harpertszoon Tromp verslaat de Spaanse vloot bij Duins
|
| 43 | 1640 | - 1640: Willem Frederik wordt stadhouder van Friesland
|
| 44 | 1647 | - 1647: Overlijden Frederik Hendrik. Stadhouder Prins Willem II
|
| 45 | 1648 | - 1648: Vrede van Munster, einde Tachtigjarige Oorlog
|
| 46 | 1652 | - 1652: Jan van Riebeeck sticht de Kaapkolonie
- 1652: Eerste Engelse oorlog
|
| 47 | 1653 | - 8 aug 1653—10 aug 1653: Slag bij Ter Heijde
Slag in de oorlog met Engeland. Maarten Tromp stierf tijdens deze slag.
|
| 48 | 1656 | - 1656: Rembrandt van Rijn wordt failliet verklaard
|
| 49 | 1664 | - 1664: Hendrik Casimir II wordt stadhouder van Friesland
|
| 50 | 1665 | - 1665: Tweede Engelse oorlog
|
| 51 | 1667 | - 1667: New York (Nieuw Amsterdam) wordt in Breda verkwanseld aan de Britten
|
| 52 | 1672 | - 1672: Rampjaar. Moord op de gebroeders De Witt. Het land is radeloos, reddeloos en redeloos
|
| 53 | 1676 | - 1676: De Ruyter sneuvelt bij Sicilië in de Middellandse zee
|
| 54 | 1686 | - 1686: De Sint Maartensvloed kost in de provincie Groningen 1558 mensenlevens
|
| 55 | 1689 | - 1689: Willem III wordt koning van Engeland
|
| 56 | 1700 | - 1700: Invoering van de Gregoriaanse kalender in Friesland. Op 31-12-1700 volgde 12-01-1701
|
| 57 | 1701 | - 1701: Lodewijk XIV bezet de Zuidelijke Nederlanden
|
| 58 | 1702 | - 1702: Willem III van Oranje-Nassau overlijdt aan de gevolgen van een val van zijn paard op Hampton Court
|
| 59 | 1711 | - 1711: Johan Willem Friso, erfstadhouder van Friesland, verdrinkt in het Hollands Diep
|
| 60 | 1713 | - 1713: Via Azië en Rusland bereikt de (1e) veepest epidemie ons land
|
| 61 | 1717 | - 1717: Bij een stormvloed tijdens de kerstmis komen in Groningen en Friesland 5000 mensen om
|
| 62 | 1729 | - 1729: Willem IV stadhouder in de gewesten Friesland, Groningen, Drenthe en Gelderland
|
| 63 | 1730 | - 1730: De aardappel wordt in ons land geintroduceerd, een Zuid-Amerikaans product
|
| 64 | 1731 | - 1731: De paalworm teistert ons land, de worm vreet de palen in onze dijken op
|
| 65 | 1739 | - 1739: De vroeg ingevallen strenge winter zorgt voor hongersnood
|
| 66 | 1745 | - 1745: De landbouw wordt geconfronteerd met de tweede veepestepidemie
|
| 67 | 1747 | - 1747: Willem IV wordt erfstadhouder van alle gewesten
|
| 68 | 1748 | - 1748: In Amsterdam worden op de Dam twee plunderaars opgehangen
|
| 69 | 1750 | - 1750: Het sterfjaar van Johann Sebastian Bach
|
| 70 | 1751 | - 1751: Willem IV overlijdt. Willem V wordt de eerste onbenoemde stadhouder
|
| 71 | 1756 | - 1756: De geboorte van Wolfgang Amadeus Mozart
|
| 72 | 1763 | - 1763: De handel ligt bijna stil en er heerst een grote werkloosheid in ons land
|
| 73 | 1776 | - 1776: De armoede onder de bevolking is groot. In Nederland worden vele armenhuizen gesticht
|
| 74 | 1777 | - 1777: James Watt bouwt de eerste stoommachine met atmosferische druk
|
| 75 | 1780 | - 1780: De Vierde Engelse Zeeoorlog
|
| 76 | 1781 | - 1781: William Herschel ontdekt de planeet Uranus
|
| 77 | 1784 | - 1784: De Staten-Generaal verbiedt het dragen van oranje
|
| 78 | 1789 | - 1789: George Washington wordt de eerste President van de Verenigde Staten van Amerika
- 1789: Bestorming van de Bastille en het begin van de Franse Revolutie
|
| 79 | 1795 | - 1795: De periode 1795-1814 wordt gekenmerkt door grote armoede, zelfs voor de hoge stand
- 1795: Utrecht wordt bezet door het Franse leger. Willem V vlucht naar Engeland
|
| 80 | 1798 | - 1798: Twee staatsgrepen in één jaar
|
| 81 | 1799 | - 1799: Op 31 december wordt de VOC formeel ontbonden
|
| 82 | 1803 | - 1803: Oorlog tussen Frankrijk en Engeland. De Engelsen veroveren de Nederlandse koloniën
|
| 83 | 1805 | - 1805: Rutger Jan Schimmelpenninck raadpensionaris
|
| 84 | 1806 | - 1806: Het 3 Guldenmuntstuk wordt vervangen door de rijksdaalder
- 1806: Willem V overlijdt in Brunswijk. Lodewijk Napoleon koning van Holland
|
| 85 | 1807 | - 1807: De ontploffing van het kruitschip in Leiden
|
| 86 | 1810 | - 1810: Het Koninkrijk Holland wordt bij Frankrijk ingelijfd
|
| 87 | 1811 | - 1811: De Engelsen veroveren Java als laatste kolonie van Holland
- 1811: De gemeente Loosduinen wordt gevormd, samengesteld uit delen van het oude Loosduinen, Poeldijk en het dorp Eik en Duinen, alsmede Kwintsheul.
|
| 88 | 1812 | |
| 89 | 1813 | - 1813: De Fransen verlaten ons land. Koning Willem I aanvaardt de soevereiniteit als constitutioneel vorst
|
| 90 | 1814 | - 1814: Op 23 mei geven de Fransen hun laatste steunpunt, Delfzijl, op
|
| 91 | 1815 | - 1815: Willem I, koning der Nederlanden
- 1815: Slag bij Waterloo
|
| 92 | 1816 | - 1816: Engeland geeft de koloniën terug aan Nederland
|
| 93 | 1817 | - 1817: Hongerwinter door mislukte oogst
|
| 94 | 1825 | - 1825: De Java oorlog. Nederland begint een offensief tegen de Javaanse Vorsten
|
| 95 | 1826 | - 1826: Malaria maakt onder de 193.333 tellende Friesche bevolking méér dan 4.000 dodelijke slachtoffers
|
| 96 | 1835 | - 1835: Eerste spoorlijn Haarlem - Amsterdam
|
| 97 | 1839 | - 1839: Nederland erkent de onafhankelijkheid van België
- 1839: Fotografie wordt uitgevonden
- 1839: Eerste spoorweg in Nederland: Amsterdam - Haarlem
|
| 98 | 1840 | - 1840: Willem I doet afstand van de regering. Willem II wordt koning der Nederlanden
|
| 99 | 1841 | - 1841: Clemens en August Brenninkmeijer openen hun eerste winkel op de Oosterdijk in Sneek
|
| 100 | 1844 | - 1844: Zeer strenge winter en de 2 jaren daarop mislukken de aardappeloogsten. De bevolking lijdt honger
|
| 101 | 1848 | - 1848: Grondwetsherziening door Thorbecke
|
| 102 | 1849 | - 1849: Koning Willem II overlijdt aan een hartinfarct. Op 12 mei wordt koning Willem III ingehuldigd
|
| 103 | 1852 | - 1852: De postzegels worden ingevoerd
|
| 104 | 1854 | - 1854: Lijfstraffen geschrapt uit het strafrecht. De doodstraf wordt beperkt tot ophanging boven een luik
- 1854: Het KNMI wordt bij koninklijk besluit van Koning Willem III opgericht
|
| 105 | 1856 | - 1856: De treinramp van 1856 was de eerste waarbij dodelijke slachtoffers vielen onder reizigers
|
| 106 | 1858 | - 1858: De aardappel wordt algemeen geaccepteerd als voedingsmiddel
|
| 107 | 1860 | - 1860: Officiële afschaffing van de slavernij in Nederlandsch-Indië
|
| 108 | 1863 | - 1863: De slavernij wordt in Suriname afgeschaft
|
| 109 | 1868 | - 1868: Zeven Friezen weten binnen één dag door de elf Friese steden te schaatsen
|
- vóór 1620