top deco

Oorsprong naam Alsemgeest

De naam Alsemgeest is voor 1658 ontstaan in het gebied langs de Maasdijk bij de Grote en Kleine Geest in Zandambacht: het gebied van de latere buitenplaats 'Alsemgeest' en rond de huidige Alsemgeestlaan in 's-Gravenzande.

De naam staat voor 'met alsem begroeide geest(grond)'
Alsem is een plant (van de soort Artemisia), die goed gedijt in duingebieden en langs dijken. Zie hiervoor ook de informatie onder 'Alsem en Geest'
Deze elementen waren aanwezig in het gebied in de geestgronden van Zandambacht. Het gebied lag vroeger in de nabijheid van het klooster "Maria Magdelena in Bethanië". Vermoedelijk hebben kloosterlingen de alsem op de geest gekweekt in hun kruidentuin en de alsem gebruikt in de geneeskunde.

De eerste Alsemgeest en de woning 'Den Alsemgeest'

De eerste persoon met de naam Alsemgeest is Joris Leendertsz van Alsemgeest.

Joris Leendertsz was van 1634 tot in 1658 eigenaar van land, woning, (bij)huis, schuur, hooiberg en geboomte in Zandambacht. Oorspronkelijk kwam Joris van Loosduinen (Haag Ambacht). In de periode dat Joris in 's-Gravenzande / Zandambacht woonde is hij de naam ‘van Alsemgeest’ gaan gebruiken.

Het land bij de woning waarvan Joris tot 1658 eigenaar was, werd in 1669 weer verkocht aan Johan Laurentius, een vermogende advocaat voor het Hof van Holland. De woning had toen de naam ‘Den Alsemgeest’. Jannetje, de weduwe van Joris en inmiddels ook weduwe van Cornelis Theunis Verheul verkoopt in dezelfde periode en in hetzelfde gebied huis, bijhuis, schuren, hooibergen en land aan dezelfde Johan Laurentius. Met deze (ver)kopen in 1669 startte de vorming van de grote buitenplaats ‘Alsemgeest’ die zo mooi te zien is op de kaart van Cruquius uit 1712.

De buitenplaats Alsemgeest

De buitenplaats "Alsem Geest" was de grootste buitenplaats van de twaalf buitenplaatsen die de gemeente 's-Gravenzande toen rijk was. Deze buitenplaats is gelegen tussen Naaldwijk en 's-Gravenzande, onder Zandambacht.
Ook op een kaart uit 1754 wordt de naam Alsemgeest vermeld.

Maar de oorsprong van het landgoed ligt in de late gouden eeuw, toen Johan Laurentius de boerenhoeve en het land kocht waarop de eerste Alsemgeesten hebben gewoond. Misschien dat hij en zijn vrouw Lidia Fransdr van Bleijswijck eerst de hoeve zelf gebruikt hebben als buitenverblijf. Zeven jaren na de eerste aankopen, in 1676, wordt gestart met koop van omliggende landerijen. Na de dood van Johan Laurentius in 1680 doet Lidia nog 5 aankopen. En het is heel aannemelijk dat Lidia uiteindelijk de bouwvrouwe is van de grote buitenplaats met sterrenbos.

Lidia overlijdt in 1696 en zestien jaar later - in 1712 - wordt het landgoed op de kaart gezet door Cruquis.
Adriaan Breur was toen de eigenaar van de buitenplaats Alsemgeest, gelegen aan de Maasdijk, met een oppervlakte van 46 morgen (ca 40 ha).
Net als bij Joris Leendertsz van Alsemgeest het geval was, moet Adriaan Breur in 1714 nog wel pacht betalen op zijn woning genaamd "Alsemgeest" in de Kleine Geest onder Zandambacht. Vermoedelijk voor een stuk land dat in bezit was van de Prins van Oranje of van de gasthuismeesters.

Zie voor meer informatie ook de 'Buitenplaats Alsemgeest' en 'Alsemgeestlaan'

Afbeeldingen buitenplaats

Ligging buitenplaats Alsemgeest
Ligging buitenplaats Alsemgeest

Bronnen:

  1. Ineke Alsemgeest. Zij heeft onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de buitenplaats.
  2. Stamboom (1973) van dhr. Th van Zijl
  3. Vermelding op de site van het Meertens instituut:
    verklaring: Alsemgeest is een buitenplaats in Zandambacht onder 's-Gravenzande. Voorouders van de familie woonden hier en waren er werkzaam als bouwman (boer). Zie de kaart van Delfland van Nicolaes Cruquius (Kruikius) uit 1712 [Cruquius-1712]. De naam van het landgoed geeft mogelijk aan dat hier op de geestgrond het kruid alsem werd geteeld.
  4. J.Th. Waardeloo, Parenteel Alsemgeest 1633-1993, Rotterdam 1993
  5. Hollandse Genealogische Databank Uittreksels transportregisters door T. van der Vorm.



Over deze website

Heb je aanvullingen, verbeteringen, vragen en/of foto's? Neem contact op. Wij horen graag van je!
Je kunt gegevens overnemen van de site als je de bron vermeldt.
Vanwege het auteursrecht op diverse documenten kun je afbeeldingen niet overnemen.